Afvallen tips: 18 tips om snel en gezond af te vallen
Geschreven door: Terry Schouten
Gezondheidswetenschapper
Gecontroleerd door: Ilse de Groot
Voedingsdeskundige
In dit artikel vind je 18 tips waarmee je op een gezonde manier kunt afvallen. Zonder te sporten, zonder hongergevoel en zonder jojo-effect.
Afvallen met de boodschappenlijst
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief en verlies tot wel 2 kilo per week met:
De Afslank Boodschappenlijst
Onze beste tips om (buik)vet te verbranden
Koolhydraatarme tips en recepten direct in je mailbox!
Geen SPAM of verplichtingen
Bij afvallen draait het niet om minder eten, maar om anders eten. En het gaat vaak niet om grote veranderingen; juist de kleine aanpassingen in je voedingspatroon en levensstijl (die we noemen in de onderstaande tips voor afvallen) zorgen ervoor dat je succesvol gewicht verliest.
Die kleine aanpassingen dragen niet alleen bij aan een slank lijf, maar ook aan een goede gezondheid, een hoger energieniveau en een vitaler leven.
Laten we gelijk starten met de afvallen tips!
Afval tip 1: Eet natuurlijke voeding
Door natuurlijke voeding te eten, zoals groente, fruit, noten en vette vis, voed je jezelf met essentiƫle voedingsstoffen.
Dit draagt bij aan een goede gezondheid en helpt je met afvallen.
Die voedingsstoffen helpen namelijk je hormoonhuishouding in balans te houden, waaronder je hongerhormonen. Hierdoor grijp je minder snel naar een ongezonde snack.
Ook geef je je lichaam met die voedingsstoffen alle nutriƫnten en bouwstoffen die het nodig heeft, waardoor je je langer verzadigd voelt (wat jou helpt om af te vallen).
Afval tip 2: Drink voldoende water
Vaak als je denkt honger te hebben, vraagt je lichaam eigenlijk om vocht. Een hongerig gevoel kan namelijk ook betekenen dat je dorst hebt.
Daarom is het een goede afvaltip om eerst een glas water te drinken en daarna te voelen of je nog steeds trek hebt.
We raden aan om minimaal 2 liter water per dag te drinken. Dat zijn zoān 8 glazen.
Water drinken draagt bij aan gewichtsverlies en is goed voor je gezondheid:
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat je meer calorieƫn verbrandt als je meer water drinkt [1].
Als je voornamelijk water drinkt, in plaats van frisdrank, krijg je per dag zoān 200 calorieĆ«n minder binnen [2,3].
Water drinken verhoogt je energieniveau en verbetert hersenfuncties, zoals je geheugen [4].
Voldoende water drinken is dus een eenvoudige, maar zeer effectieve tip voor afvallen.
Afval tip 3: Eet koolhydraatarm
Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat koolhydraatarm eten heel effectief is om overtollige kiloās kwijt te raken en je gezondheid te verbeteren [5-9].
Als je wilt afvallen adviseren we om de volgende hoeveelheid koolhydraten per dag te eten:
Snel afvallen: 50 ā 70 gram koolhydraten per dag
Gemiddeld afvallen: 70 ā 100 gram koolhydraten per dag
Langzaam afvallen: 100 ā 150 gram koolhydraten per dag
Wil je gelijk aan de slag met koolhydraatarm eten? Dan is de PuurFiguur Methode wellicht iets voor jou. Dit plan bevat 5 weekmenu’s met lekkere koolhydraatarme recepten en veel praktische tips voor afvallen.
Afval tip 4: Vermijd verleidingen
Maak gezond eten en afslanken zo eenvoudig mogelijk voor jezelf. Voorkom dat je in de verleiding komt om ongezond te gaan eten. Dat kan bijvoorbeeld als volgt:
Haal geen ongezonde producten in huis
Als je het niet in huis hebt, kun je het ook niet eten.
Zet ongezonde snacks uit het zicht
Als je wel ongezonde voedingsmiddelen in huis hebt, zet ze dan in een kastje. Hierdoor pak je het minder snel dan wanneer je het de hele tijd ziet. Een gouden afvaltip!
Vermijd de middelste gangpaden in de supermarktĀ
Daar staan namelijk vaak de bewerkte (ongezonde) producten. Als je de buitenste gangpaden neemt, kom je juist de verse producten tegen: groente, fruit, zuivel, vis en vlees.
Zorg voor een goed gevulde (koel)kast en fruitmand
Als je altijd gezonde producten in huis hebt, voorkom je dat je ongezond gaat snacken. Ook zul je minder snel de neiging hebben om even iets ālekkersā te scoren bij de supermarkt of snackbar.
Eet niet tijdens tv-kijken of met andere afleiding
Uit onderzoek blijkt dat je 30% meer snacks eet als je afgeleid bent [10]. Ander onderzoek laat zelfs zien dat je, als je met afleiding eet, niet alleen op dat moment maar ook later op de dag significant meer eet [11].
Op de bonnefooi de supermarkt in lopen kan het afvallen in gevaar brengen. Voor je het weet ligt je karretje vol ongezonde producten.
Bedenk daarom wat je de komende dagen wilt eten en schrijf de benodigde ingrediƫnten op. Zo wandel je doelbewust door de supermarkt en heb je geen reden om langs de schappen met snoep, koek en chips te lopen.
Geen idee wat je in huis moet halen? Dan hebben we een extra afvaltip voor wat meer houvast. We hebben namelijk een gratis boodschappenlijst voor je samengesteld vol gezonde producten waarmee je kunt afvallen.
Afval tip 6: Lees etiketten
Veel voedingsmiddelen bevatten toevoegingen, zoals E-nummers en suiker. Die stoffen kunnen je hormonen uit balans brengen en het afslanken tegenwerken.
Ook producten waarvan je het misschien niet verwacht kunnen toevoegingen bevatten, zoals vleeswaren en tomatensaus.
Op elk product dat je in de supermarkt in je mandje stopt staat een etiket met een ingrediƫntenlijst. Dat wat als eerst wordt genoemd op de ingrediƫntenlijst zit er het meest in, en het loopt vervolgens in hoeveelheid af.
Dus hoe verder het ingrediƫnt achter in de ingrediƫntenlijst staat, hoe minder het product ervan bevat. Als suiker op de 1e plek staat zit er dus meer van in dan als het achteraan in de lijst staat.
Kijk goed wat er op de ingrediƫntenlijst staat en vergelijk het eens met een ander product. Zo kan het ene merk tomatensaus wel suiker bevatten en het andere niet.
Over suiker gesproken: suiker wordt onder verschillende namen verstopt in de ingrediƫntenlijst. De verschillende namen van suiker lees je in afvaltip 16.
Afval tip 7: Eet voldoende
Dit klinkt misschien tegenstrijdig als je wilt afslanken, maar het is een belangrijke tip bij afvallen om voldoende te eten.
Het idee van afvallen is vrij simpel: als je minder eet dan je verbruikt, dan val je af.
Gewichtsverlies en vetverlies zijn niet hetzelfde. Als je structureel (veel) te weinig calorieƫn binnenkrijgt, kan het zijn dat je spiermassa in plaats van lichaamsvet verliest. En dat wil je liever niet, want spieren helpen je juist met afslanken.
Ook heb je sneller de neiging om ongezond te gaan snacken of ineens heel veel te eten als je te weinig hebt gegeten.
Eet daarom 3 voedzame maaltijden per dag (ontbijt, lunch en diner) en eet als je tussendoor honger hebt een gezond koolhydraatarm tussendoortje.
Afval tip 8: Ontspan
Als je stress hebt maakt je lichaam het hormoon cortisol aan.
Je lichaam heeft dit hormoon nodig, maar als je er chronisch te veel van in je lijf hebt kan dat zorgen voor gewichtstoename, en dan met name in de vorm van buikvet [12,13].
Te veel cortisol kan ook andere gevolgen voor je lichaam hebben, zoals:
Hoge bloeddruk
Slapeloosheid
Hartklachten
Weinig energie
Verzwakt immuunsysteem
Door stress tot een minimum te beperken hou je je cortisolniveau laag, wat jou kan helpen met afvallen (vooral rond je buik) en je gezondheid doet verbeteren.
Afval tip 9: Gebruik kleinere borden
Als je van kleinere borden eet, schep je minder op en eet je dus minder. Deze tip voor afvallen kan jou helpen om je streefgewicht makkelijker te bereiken.
Ook lijkt de hoeveelheid eten groter als je het op een klein bord serveert, wat kan helpen om je sneller verzadigd te voelen.
Afval tip 10: Eet minder zout
Als je veel zout eet, houdt je lichaam meer vocht vast. En dat zie je terug op de weegschaal.
Je kunt zout (deels) vervangen door kruiden, zodat je je gerechten toch lekker op smaak kunt brengen en jij overtollig vocht (en dus gewicht) verliest.
Afval tip 11: Heb altijd een gezonde snack bij je
Na een lange werkdag, in de trein of tijdens het shoppen: er kunnen momenten voorkomen dat je ineens trek krijgt of gewoon zin hebt in een tussendoortje.
Dat is heel normaal en geen enkel probleem.
Als je gezond eten bij je hebt, voorkom je dat je op die momenten ongezond gaat snacken. Dit is een van de makkelijkste tips voor afvallen, maar toch erg doeltreffend.
Voorbeelden van gezonde snacks die je makkelijk mee kunt nemen zijn:
Als je wilt afvallen is een goede nachtrust essentieel. Dat maakt deze afvaltip daarom van groot belang.
Een goede nachtrust zorgt ervoor dat je ās ochtends fris en energiek aan je dag begint en ondersteunt je fysieke en mentale gezondheid.
Dat slaap ook je hersenen beĆÆnvloedt helpt weer bij het afvallen. Want als je te weinig slaapt is het lastiger om gezonde keuzes te maken en ongezonde snacks te laten staan [14].
Daarnaast zorgt een slechte nachtrust ervoor dat je lichaam meer cortisol aanmaakt. En cortisol stimuleert de opslag van buikvet [15].
Ook andere hormonen worden tijdens je slaap in balans gebracht, zoals ghreline en leptine. Die zorgen ervoor dat je je verzadigd voelt en dat je niet dooreet terwijl je al vol zit (wat je helpt om af te vallen).
Afval tip 14: Laat de pannen in de keuken
Als de pannen op tafel staan is het verleidelijk om nog een keer op te scheppen, ook als je al vol zit.
Een goede afvaltip is daarom: schep je eten in de keuken op en laat de pannen op het aanrecht staan. Hierdoor voorkom je dat je gaat overeten.
Afval tip 15: Vergeet de trends
Wondermiddeltjes, crashdiĆ«ten, afslankpillen… Trends komen en gaan en doen vaak meer kwaad dan dat ze goed doen.
Om succesvol en blijvend af te slanken heb je geen bijzondere middeltjes nodig. Natuurlijke, gezonde, kleurrijke en gevarieerde voeding is de basis van een gezond voedingspatroon.
Met dit voedingspatroon verlies je op een gezonde manier ongewenst lichaamsvet, zonder dat dat weer terugkomt. Ook zul je zien dat je gezondheid verbetert en je energieniveau verhoogt.
Afval tip 16: Let op suikers met schuilnamen
Suiker komt van nature voor in fruit, groente, aardappelen, granen, peulvruchten en melkproducten. Die natuurlijke suikers zijn geen probleem voor je lichaam.
De toegevoegde suikers zijn het probleem. Die zijn niet goed voor je gezondheid en afslankproces, maar zitten in 70% van alle producten in de supermarkt verwerkt [17].
Suiker zit niet alleen in voor de hand liggende producten zoals koekjes en frisdrank, maar ook in sladressing, kant-en-klare soepen en sauzen, vleeswaren en nog veel meer.
Toegevoegde suikers worden niet altijd letterlijk āsuikerā genoemd. Zo herken je suiker op het etiket:
Alles wat eindigt op ‘ose’ (zoals glucose, fructose en dextrose)
Alles wat eindigt op ‘stroop’, ‘siroop’, ‘honing’ of ‘nectar’
Alles waarin āsuikerā wordt genoemd (zoals basterdsuiker)
Afval tip 17: Eet meer eiwitten
Eiwitten helpen je met afslanken. Dan doen ze op verschillende manieren:
Eiwitrijke voeding zorgt ervoor dat je je sneller en langer verzadigd voelt [18].
Met een verhoogde eiwitinname kun je je snaaidrang halveren [19].
Eiwitten helpen je om extra calorieƫn te verbranden. Door je eiwitinname te verhogen kun je dagelijks 80-100 calorieƫn extra verbranden [20-22].
Er zijn dierlijke eiwitten en plantaardige eiwitten.
Dierlijke eiwitten vind je voornamelijk in:
Eieren
Vlees
Vis
Zuivelproducten
Plantaardige eiwitten vind je voornamelijk in:
Peulvruchten
Graanproducten
Noten en zaden
Het eten van voldoende eiwitten is dus een belangrijke tip voor afvallen.
Gezonde lekkernijen kunnen je tevens helpen om ongezonde snacks makkelijker te laten staan. Hier vind je een artikel vol met recepten voor lekkere, gezonde en koolhydraatarme snacks.
Meer afvallen tips
Als je meer tips wilt om je streefgewicht te bereiken, kun je je onderaan dit artikel inschrijven voor onze gratis nieuwsbrief. Je ontvangt dan regelmatig handige tips en lekkere recepten waarmee je op een gezonde manier afvalt ā zonder hongergevoel te ervaren of te sporten.
Veelgestelde vragen
Wat is het beste om te eten om af te vallen?
Koolhydraatarme producten met veel eiwitten, vezels, gezonde vetten, vitamines en mineralen. Denk hierbij aan groente, fruit, vlees, vis, tempeh, eieren, zuivel, noten en zaden.
Wat moet je niet eten als je wilt afvallen?
Vermijd ultrabewerkte voeding (zoals chips en knakworsten), koolhydraatrijke voedingsmiddelen (zoals brood en pasta) en producten met toegevoegde suikers (zoals snoep en frisdrank). Die helpen je niet met afvallen en kunnen je hormonen uit balans brengen, wat ook je afslankproces tegenwerkt.
Wat moet je elke dag eten om af te vallen?
Eet dagelijks 3 voedzame koolhydraatarme maaltijden (ontbijt, lunch en diner) en eet als je tussendoor honger hebt een gezond koolhydraatarm tussendoortje. Voorbeeld dagmenu:
Ontbijt: Kwark met aardbeien, lijnzaad en kaneel
Snack: Rijstwafel met avocado
Lunch: Omelet met groente en fetakaas
Snack: Olijven
Diner: Zalm met broccoli en quinoa
Wat mag je onbeperkt eten bij het afvallen?
Deze 15 producten kun je vrijwel onbeperkt eten tijdens het afvallen:
Als je meer calorieƫn verbrandt dan je binnenkrijgt, daalt je vetpercentage en zal ook het vet rond je heupen verminderen. Plaatselijk afvallen kan helaas niet. Met een koolhydraatarm dieet zul je het meest succesvol afvallen (ook bij je heupen).
[1] Dennis, E. A., et al. (2010). Water consumption increases weight loss during a hypocaloric diet intervention in middle-aged and older adults. Obesity, 18(2), 300-307 (bron).
[2] Popkin, B. M., et al. (2005). Water and food consumption patterns of U.S. adults from 1999 to 2001. Obesity Research, 13(12), 2146-2152 (bron).
[3] Daniels, M. C., et al. (2010). Impact of water intake on energy intake and weight status: a systematic review. Nutrition Reviews, 68(9), 505-521 (bron).
[4] Ganio, M., et al. (2011). Mild dehydration impairs cognitive performance and mood of men. British Journal of Nutrition, 106(10), 1535-1543 (bron).
[5] Sondike, S. B., et al. (2003). Effects of a low-carbohydrate diet on weight loss and cardiovascular risk factor in overweight adolescents. The Journal of Pediatrics, 142(3), 253-258 (bron).
[6] Foster, G. D., et al. (2003). A randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. The New England Journal of Medicine, 348, 2082-2090 (bron).
[7] Aude, Y. W., et al. (2004). The national cholesterol education program diet vs a diet lower in carbohydrates and higher in protein and monounsaturated fat: a randomized trial. Archives of Internal Medicine, 164(19), 2141-2146 (bron).
[8] Yancy, W. S. Jr., et al. (2004). A low-carbohydrate, ketogenic diet versus a low-fat diet to treat obesity and hyperlipidemia: a randomized, controlled trial. Annals of Internal Medicine, 140(10), 769-777 (bron).
[9] McClernon, F. J., et al. (2007). The effects of a low-carbohydrate ketogenic diet and a low-fat diet on mood, hunger, and other self-reported symptoms. Obesity, 15(1), 182-187 (bron).
[10] Robinson, E., et al. (2014). Eating ‘attentively’ reduces later energy consumption in overweight and obese females. The British Journal of Nutrition, 112(4), 657-661 (bron).
[11] Robinson, E., et al. (2013). Eating attentively: a systematic review and meta-analysis of the effect of food intake memory and awareness on eating. The American Journal of Clinical Nutrition, 97(4), 728-742 (bron).
[12] Vicennati, V., et al. (2002). Comment: response of the hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis to high-protein/fat and high-carbohydrate meals in women with different obesity phenotypes. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 87(8), 3984-3988 (bron).
[13] Moyer, A. E., et al. (1994). Stress-induced cortisol response and fat distribution in women. Obesity Research, 2(3), 255-262 (bron).
[14]Ā St-Onge, M. P., et al. (2012). Sleep restriction leads to increased activation of brain regions sensitive to food stimuli. The American Journal of Clinical Nutrition, 95(4), 818-824 (bron).
[15] Dallman, M. F., et al. (2004). Minireview: glucocorticoids – food intake, abdominal obesity, and wealthy nations in 2004. Endocrinology, 145(6), 2633-2638 (bron).
[16] Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (RIVM). (2018). Voedselconsumptiepeiling 2012-2016 (VCP 5) (bron).
[17] Foodwatch. (2017). 70% supermarkt bestaat uit omstreden āultra-processed foodsā (bron).
[18] Halton, T. L., et al. (2004). The effects of high protein diets on thermogenesis, satiety and weight loss: a critical review. Journal of the American College of Nutrition, 23(5), 373-385 (bron).
[19] Leidy, H. J., et al. (2011). The effects of consuming frequent, higher protein meals on appetite and satiety during weight loss in overweight/obese men. Obesity, 19(4), 818-824 (bron).
[20] Johnston, C. S., et al. (2002). Postprandial thermogenesis is increased 100% on a high-protein, low-fat diet versus a high-carbohydrate, low-fat diet in healthy, young women. Journal of the American College of Nutrition, 21(1), 55-61 (bron).
[21] Veldhorst, M. A., et al. (2009). Gluconeogenesis and energy expenditure after a high-protein, carbohydrate-free diet. The American Journal of Clinical Nutrition, 90(3), 519-526 (bron).
[22] Veldhorst, M. A., et al. (2010). Presence or absence of carbohydrates and the proportion of fat in a high-protein diet affect appetite suppression but not energy expenditure in normal-weight human subjects fed in energy balance. The British Journal of Nutrition, 104(9), 1395-1405 (bron).
Wat vind je van dit artikel?
Wat kunnen wij verbeteren?
Deel dit artikel:
Afvallen met de boodschappenlijst
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief en verlies tot wel 2 kilo per week met:
De Afslank Boodschappenlijst
Onze beste tips om (buik)vet te verbranden
Koolhydraatarme tips en recepten direct in je mailbox!
Geen SPAM of verplichtingen
Deel dit artikel
Disclaimer:
Deze website geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd je (huis)arts.
Heel Fijn om te weten maar bij tip 3 hebben jullie staan 50 – 70 koolhydraten op 1 dag en daar staat bij: ‘Snel Afvallen’ maar wat is Snel hoelang zou dat kunnen duren
en hoelang duurt Gemiddeld afvallen (70-100 koolhydraten op 1 dag)
ik wil op beide antwoord het liefst dan kan ik voor mezelf kijken wat mij het beste lijkt
Dank voor je reactie en je vraag. Goed dat je het checkt. Snel afvallen met gezond en koolhydraatarm eten zien wij als tot 3 kilo afvallen week 1 (deel vocht, deels vet) en daarna tot 2 kilo afvallen per week, afhankelijk van je startgewicht (hoe meer kilo’s je te verliezen hebt, hoe meer je afvalt). Onze afslankplannen zijn daarop afgestemd. Bij gemiddeld afvallen gaat het wat minder snel. Hoeveel dat precies is en hoe lang het duurt, is net als bij snel afvallen afhankelijk van je startgewicht. Als je slechts een paar kilo te verliezen hebt, val je minder snel af dan wanneer je veel overgewicht hebt.
Ik hoop hiermee je vraag naar tevredenheid te hebben beantwoord. Mocht je aanvullende vragen hebben, mail ons dan via info@puurfiguur.nl. We kijken graag met je mee bij je keuze. Heb je ook onze keuzehulp al gezien? https://www.puurfiguur.nl/keuzehulp/
Hallo Bernhard,
Ik ben nu twee maanden bezig met het aangeschafte simpel slank plan.
Ik heb geen honger en er zitten heerlijke maaltijden bij…maar heel af en toe ga ik toch voor de bijl en neem een (koolhydraatarm)broodje ..
Maar wanneer stopt die enorme drang naar suikers!!!???elke dag heb ik daar strijd mee!!
Ik ben geen snoeper mijn probleem ligt altijd bij de broodmaaltijden maar nu ik geen brood eet krijg ik ineens wel trek in zoetigheid tussendoor.
Ik had zo gehoopt dat die trek in suikers zou verminderen..
Normaal is die suikerdrang nu wel weg, maar misschien kun je dan accepteren dat je dat heb en dat je daar af en toe in mee gaat op een normale en liefst gezonde manier. Via deze link ontvangt u tips voor gezonde voedzame snacks waardoor het misschien minder wordt. https://www.puurfiguur.nl/gezonde-snacks/
Neem af en toe een broodje of een vervanger want het is de bedoeling dat je eetpatroon uiteindelijk een standaard patroon wordt. Dit moet wel haalbaar zijn. Probeer het even uit en houd onze site in de gaten voor tips en recepten.
Hallo Bernard,
Bedankt voor al je super interessante informatie!
Ik heb een vraagje , in veel van jou recepten zit vlees of vis , ik eet alleen geen vlees en vis, wat kan ik eten om dat te vervangen? Zijn die vegetarische vleesvervangers die je in de supermarkt kan kopen bv goed?
Hi Anne,
Als je geen vlees eet, kom je al snel terecht bij peulvruchten. Dat is een goede bron van plantaardige eiwitten, maar het probleem is dat er ook veel koolhydraten in zitten.
De meeste vleesvervangers bevatten soja en/of tarwe. De originele sojaboon uit Aziƫ is een hele andere sojaboon als die in de meeste winkels ligt. Soja is makkelijk genetisch te manipuleren en is vaak besproeid met veel bestrijdingsmiddelen. Daarom kun je soja het beste niet op regelmatige basis eten.
Voor graag, zoals tarwe, kun je gevoelig zijn. Denk aan een opgeblazen gevoel of vermoeidheid na het eten van graanproducten. Probeer eens 2 weken geen graan te eten en daarna wel. Kijk of je verschil voelt.
Ik wou dat ik je makkelijk en simpel antwoord kon geven, maar helaas is in dit geval het antwoord niet simpel. Ik raad je aan om de labels van vleesvervangers te lezen en je daar in te verdiepen. Vleesvervangers zijn niet per definitie ongezond, maar de meeste die ik heb gezien wel.
Je kunt je eiwitten ook uit zuivel, eieren, zaden, pitten, groente en noten halen.
Hallo Bernard,
Ik vind op je site niet meteen info over:
Tofu
Linzen
Sluimererwten
Princessebonen (groene boontjes)
Amandelmoes/ cashewmoes
Dat zijn dingen waar ik vaak mee kook, dus handig om te weten wat in het dieet past.
Bedankt!
Groeten Sophie
Beste Sophie,
Daar komen binnenkorte uitgebreide artikelen over š
Voor nu: kook alle peulvruchten zoals linzen, bonen en erwten. Dan verminder de schadelijke lectines.
Peulvruchten zijn voedzaam, maar zijn wel rijk aan koolhydraten en kunnen bij sommige de darmen prikkelen.
Tofu kan gezond zijn, maar de meeste soorten zitten vol met conserveringsmiddelen. Hetzelfde geldt voor amandelmoes en cashewmoes.
Groet, Bernard
Deel dit artikel: