Salie: een wonderplant uit de oudheid

De officiële Latijnse naam van salie is Salvia officinalis. Salvia komt van het Latijnse woord salvere en betekent redden of genezen. Als je last hebt van verkoudheid of een zere keel helpt saliethee je gauw van je klachten af. Salie is ook goed om vet eten beter te verteren.

Wat is salie?

Salie is een kruidenplant uit de lipbloemenfamilie. De herkomst van de plant ligt in de mediterrane landen, de Balkan en Noord-Afrika. Salie groeit goed op kalkhoudende grond en houdt van een zonnig klimaat.

Salie heeft een grijsgroen, ovaal blad en kan 30 tot 80 cm hoog worden. In juni komen er paarsblauwe, witte of roze bloemen tevoorschijn waar bijen en hommels op afkomen. Salie is redelijk winterhard en kent vele varianten.

Salie heeft een friskruidige geur die een beetje aan lavendel en kamfer doet denken. Door een takje gedroogde salie te verbranden zuiveren mensen hun huis. Dit is een oud gebruik dat nog steeds wordt toegepast. Daarnaast is salie een keukenkruid en een verrukkelijke smaakmaker.

Voedingswaarde van salie

Salie bevat kleine hoeveelheden vitamine A, vitamine C, calcium en ijzer. Salie bevat ook rozemarijnzuur: een polyfenol en natuurlijk antioxidant.

Andere bestanddelen van salie zijn: etherische oliën (<2.5%) zoals alpha-thujon (60%) en beta-thujon (10%), kamfer, 1.8-cineool (15%), borneol, pineen, caryophyleen, linalylacetaat en terpenen; looistoffen (3-8%), bitterstof picrosalvine (=carnosol), koffiezuur, saponinen en hars (5-6%) [2].

De gezondheidsvoordelen van salie

Hieronder hebben we de 9 gezondheidsvoordelen van salie voor je op een rijtje gezet.

1. Verbetert de balans van het lipidenprofiel

Je lipidenprofiel is de verhouding tussen HDL-cholesterol, LDL-cholesterol en een aantal andere vetten. LDL-cholesterol wordt ook wel ‘slecht’ cholesterol genoemd, omdat te veel LDL het risico op een hartinfarct verhoogt. Je lichaam heeft echter beide soorten cholesterol nodig. In een onderzoek bleek dat het toedienen van saliethee bij proefpersonen na 4 weken voor een verbetering van de balans van het vetprofiel zorgde [3].

2. Verbetert de spijsvertering

Salie zorgt ervoor dat het vlees dat je bereidt gemakkelijker mals wordt. Salie gaat ook oprispingen tegen, waardoor je na het eten niet met een onprettig vol gevoel blijft zitten. Groene kruiden zorgen in het algemeen voor een betere vertering van voedsel. Salie vormt daar geen uitzondering op.

3. Werkt rustgevend

In de middeleeuwen werd salie meegekookt in de melk. De saliemelk werkte kalmerend en diende als slaapmutsje. Uit onderzoek blijkt dat er wetenschappelijk bewijs is voor de kalmerende en stemmingsverbeterende invloed van Spaanse salie (Salvia lavandulaefolia) [4].

4. Helpt tegen hoest en verkoudheid

Salie groeit veel tegen berghellingen in de mediterrane gebieden. In Griekenland wordt salie dan ook veel gebruikt als natuurlijk antibioticum bij hoest en verkoudheid. Het is, net als bijvoorbeeld knoflook, slijmoplossend en werkt verzachtend bij een pijnlijke, ontstoken keel.

5. Salie als mondwater

Reguliere mondwaters hebben meestal een vrij sterke smaak. Als je daar niet zo gecharmeerd van bent is salie-mondwater een natuurlijk alternatief. Uit een studie blijkt dat salie-mondwater voor een effectieve vermindering van het aantal ontsteking veroorzakende bacteriën in de mond zorgt [5].

6. Salie is een natuurlijk antioxidant

Ons lichaam wordt voortdurend blootgesteld aan ziekteverwekkers en gifstoffen. Onze lever ruimt veel van deze schadelijke stoffen op. Hoge antioxidantwaarden in voeding zorgen ervoor dat de lever zijn werk nog beter kan doen. Een kopje saliethee per dag doet wonderen!

Saliethee is niet alleen heel lekker, het bevat ook natuurlijke antioxidanten die vrije radicalen wegnemen. Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die schade kunnen toebrengen aan cellen en lichaamsweefsel.

Deze schade is niet volledig te voorkomen, omdat het verouderingsproces altijd doorgaat. Maar door gezond te eten en je lichaam de juiste voedingsstoffen te geven, kun je het wel vertragen [6].

7. Kan helpen bij cellulitis

Als je last hebt van een sinaasappelhuid bij je benen of billen is salie-massageolie een aanrader. Het verwarmt de huid en activeert de circulatie in het lymfestelsel. Als je de dagelijkse massage ondersteunt met een dieet van gezonde, groene smoothies, het eten van verse groente en het redelijk intensief gebruik van je beenspieren, zal je verrast zijn door het resultaat.

8. Goed voor het geheugen

Er zijn sterke aanwijzingen dat het rozemarijnzuur in salie een gunstige invloed heeft op het behouden van een goed geheugen en op het vertragen van de ziekte Alzheimer. In de oudheid werd salie al geroemd vanwege zijn heilzame invloed op het geheugen. Hedendaags onderzoek kan bijdragen om dit wetenschappelijk te staven [7].

9. Werkt tegen opvliegers in de menopauze

Salie is een middel dat gebruikt wordt om de ongemakken van de menopauze tegen te gaan. Fyto-oestrogenen zijn stoffen die dezelfde chemische structuuropbouw hebben als het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen. De in de Salvia officinalis voorkomende fyto-oestrogenen zorgen voor een betere hormoonbalans.

Nadelen van salie

Ben je in verwachting of geef je borstvoeding? Dan moet je salie laten staan. Bij grote hoeveelheden kan salie giftig zijn, maar dit is niet het geval wanneer je het gewoon als thee trekt of als kruid aan je gerechten toevoegt [8].

Hoe gebruik je salie?

Gewone, verse salie gebruik je als smaakmaker bij kip, lamsvlees, varkensvlees, salades, soepen en eiergerechten. De Romeinen en Grieken wisten het al: salie zorgt ervoor dat vet eten beter verteert.

Verse salie is volop verkrijgbaar bij de meeste supermarkten. Er bestaat ook salie-olie en gedroogde salie in zakjes. Deze zijn verkrijgbaar bij natuur- en kruidenwinkels. Je kunt ook kant-en-klare salie-theezakjes kopen.

Bij een zere keel kun je gorgelen met een aftreksel van salie: snijd een volle eetlepel verse salie fijn en overgiet dit met 200 ml kokend water. Laat het een kwartiertje trekken en laat het vervolgens goed afkoelen voordat je het gebruikt. 

Conclusie en tips

Uit veel onderzoeken blijkt dat salie een heilzame werking heeft. Het kruid brengt je vetprofiel in balans, zorgt ervoor dat je voedsel beter verteert, werkt kalmerend en zuiverend op de luchtwegen, zorgt voor een frisse adem en heeft een goede invloed op de werking van je geheugen.

Het stevig inmasseren van salie-olie op bovenbenen en billen draagt bij aan het voorkomen of verminderen van cellulitis. In een stressvolle tijd doet saliemelk wonderen voor een drukke geest. Aangezien salie veel antioxidanten bevat, geeft het ook nog eens een boost aan je lever en je lymfesysteem!