Kurkuma, is dat gezond? Alles wat je over kurkuma moet weten…

Kurkuma staat ook wel bekend als geelwortel, vanwege de kleur die het geeft aan gerechten. De gele kleur komt van de stof curcumine, en precies die stof maakt kurkuma zo gezond.

Inhoud van dit artikel:

• Wat is kurkuma
• Is kurkuma gezond?
• Gezondheidsvoordelen kurkuma
• Afvallen met kurkuma
• Waarschuwingen

Wat is kurkuma?

Kurkuma is een specerij dat gemaakt wordt van de wortel van de Curcuma longa plant. Kurkuma ontstaat door de wortels van deze plant te koken en vervolgens te drogen en te vermalen.

Kurkuma wordt ook wel geelwortel of koenjit genoemd. Het wordt veel gebruikt in de Indiase keuken (met name in curry) en smaakt mild bitter. Kurkuma is een vast bestanddeel van kerriepoeder, en geeft deze zijn smaak en gele kleur.

De werkzame stof die kurkuma zijn gele kleur geeft heet curcumine. Het is deze stof die kurkuma gezond maakt. In Azië wordt kurkuma al duizenden jaren als medicinale specerij gebruikt. Kurkuma heeft namelijk ontzettend veel gezondheidsvoordelen!

Waarom kurkuma gezond is

Uit onderzoek blijkt dat curcumine zich bindt aan giftige metalen en ontstekingsremmend werkt [1,2]. Curcumine is bovendien een sterke antioxidant die vrije radicalen (dat zijn ziekteverwekkende deeltjes) opvangt en neutraliseert [3]. Dit brengt allerlei gezondheidsvoordelen met zich mee.

Hieronder vind je de 11 krachtigste gezondheidsvoordelen waar je van profiteert als je regelmatig kurkuma eet.

Voordelen van kurkuma

1. Kurkuma is ontstekingsremmend

Iedere dag krijgt je lichaam met kleine indringers en mogelijke infecties te maken. Aan jouw lichaam de taak om je hiertegen te verdedigen. Als die verdediging verzwakt (bijvoorbeeld door stress of ongezonde voeding), dan kunnen er kleine ontstekingen in je lichaam ontstaan. Hier merk je zelf niets van, tot ze chronisch worden. Chronische ontstekingen spelen een grote rol bij het ontstaan van hartziekten, kanker, alzheimer en MS.

Uit onderzoek blijkt dat de curcumine in kurkuma een krachtige ontstekingsremmende werking heeft. Het werkt in sommige gevallen zelfs beter dan een ontstekingsremmend medicijn [3,4].

Het antioxidant-effect van curcumine is zeer sterk: dieronderzoek wijst zelfs uit dat de antioxidant curcumine een ontgiftende werking heeft bij een kwikvergiftiging [4].

Bonus: kurkuma helpt je op deze manier ook aan een egale, ontstekingsvrije huid.

2. Onderzoek naar kanker

Er zijn aanwijzingen dat de stof curcumine in geelwortel een remmende werking heeft op de ontwikkeling van kankercellen. Zo blijkt uit onderzoek bij ratten dat curcumine de schade aan cellen in de lever, nieren en hersenen gedeeltelijk kan neutraliseren, en zo kanker in deze organen kan voorkomen [4].

Het Nationaal Fonds tegen Kanker subsidieert twee onderzoeken met kurkuma in het AMC. Kurkuma zou een rol kunnen spelen bij het verminderen van de kankercellen, zodat deze niet uitgroeien tot een tumor [4,5].

Maar let op: Het gebruik van kurkuma geeft op geen enkele manier zekerheid dat het kanker kan tegengaan of voorkomen. Er is veel meer onderzoek nodig om dit effect te bevestigen. Ook is het niet handig om kurkuma te gebruiken bij het gebruik van bepaalde medicatie tegen kanker. Kurkuma kan (net als andere specerijen en kruiden) interactie hebben met medicatie, waardoor de werking van het medicijn kan worden geremd. Overleg bij twijfel altijd met je arts.

3. Kurkuma is een natuurlijke pijnstiller (goed tegen reuma en artrose)

Kurkuma wordt in Azië al eeuwenlang gebruikt als natuurlijke pijnstiller. Het is bovendien bewezen dat kurkuma pijn bij reuma en artrose kan verlichten, soms zelfs beter dan pijnstillende medicatie [6].

Onderzoek bij mensen toont aan dat een curcumine supplement de pijn beter bestrijdt dan het medicijn diclofenac [6]. Dit is zeer gunstig, want pijnbestrijdende medicatie kan ernstige bijwerkingen veroorzaken, terwijl de natuurlijke stof curcumine geen schade aan het lichaam aanricht.

Kurkuma is daarom een goed middel voor wie op een gezonde manier minder last van pijn wil hebben.

4. Kurkuma kan alzheimer helpen voorkomen

Alzheimer staat ook wel bekend als dementie, en is een slopende ziekte voor veel families. Met kurkuma kun je alzheimer mogelijk voorkomen.

Kurkuma is namelijk ook goed voor de hersenen. Kurkuma (oftewel koenjit) zorgt ervoor dat je geheugen verbetert en jij dingen beter onthoudt. Het regelmatig eten van kurkuma kan ook alzheimer en parkinson voorkomen [7,8].

Alzheimer ontstaat doordat er bepaalde eiwitten (zoals tau-eiwit) in de hersenen samenklonteren, waardoor hersencellen afsterven. Onderzoek bij ratten wijst uit dat curcumine kan voorkomen dat tau-eiwit samenklontert [7]. Hierdoor blijven de hersenen gezond.

5. Kurkuma verlaagt je slechte cholesterol

Ook voor je bloedvaten is kurkuma gezond. Geelwortel verlaagt het slechte cholesterol in het bloed, waardoor je hartaanvallen en beschadigingen aan je bloedvaten voorkomt.

Uit onderzoek bij mensen blijkt dat na één week al een grote verbetering van het cholesterol optreedt. De deelnemers aan deze studie namen iedere dag een kurkuma supplement. Na zeven dagen werd hun bloed opnieuw getest. Het bleek dat het slechte cholesterol aanzienlijk was gedaald, en het goede HDL-cholesterol met 33% was toegenomen [9].

Bovendien versterkt kurkuma je bloedvaten en helpt het om de samenklontering van bloedplaatjes te voorkomen. Met deze driedubbele werking helpt kurkuma hart- en vaatziekten te voorkomen [10].

6. Kurkuma bevordert de spijsvertering

Kurkuma maakt het je lichaam makkelijker om voedsel te verteren. Als je last hebt van spijsverteringsproblemen kan kurkuma je helpen.

Curcumine speelt een grote rol bij het voorkomen en genezen van maagzweren, en ondersteunt een slecht functionerende lever [11].

Uit dieronderzoek blijkt dat curcumine het risico op leverschade kan verkleinen. Ratten die bij hun dieet ook curcumine kregen, hadden minder vaak last van leveraandoeningen dan ratten die dat niet kregen [12].

In Duitsland wordt kurkuma al toegepast als natuurlijk middel om verteringsproblemen te genezen.

7. Kurkuma werkt ontgiftend

Kurkuma wordt in bijna ieder detoxprogramma gebruikt. En dat is niet zonder reden. Je lever is het allerbelangrijkste orgaan als het gaat om ontgiften (detoxen).

Onderzoek bij mensen toont aan dat gefermenteerd kurkumapoeder de leverfunctie verbetert [13]. Kurkuma zorgt er zo voor dat je lever beter zijn ontgiftende werk kan doen.

8. Kurkuma kan het geheugen verbeteren

Kurkuma kan je hersenen beter hun werk laten doen en je geheugen verbeteren. Dit komt doordat kurkuma het stofje BNDF, een soort groeihormoon voor je hersenen, verhoogt [14].

Uit onderzoek bij ratten blijkt dat curcumine het ruimtelijk geheugen bevordert. De ratten die curcumine kregen waren aanzienlijk beter in het oplossen van ruimtelijke puzzels dan de ratten die dat niet kregen [15].

9. Kurkuma kan een hartaanval voorkomen

Kurkuma is goed voor je hart. Het blijkt namelijk dat geelwortel stofjes bevat die een positief effect kunnen hebben op hart- en bloedvaten [16].

In een onderzoek met 121 mensen die een hartoperatie ondergingen, kregen de deelnemers 4 gram curcumine of een placebo toegediend, een paar dagen voor ze geopereerd werden. De deelnemers die curcumine kregen hadden 65% minder kans om een hartaanval te krijgen in het ziekenhuis [17].

Het is dus wellicht een goed idee om kurkuma aan je eetpatroon toe te voegen als je veel risicofactoren van hart- en vaatziekten bij jezelf herkent.

10. Kurkuma helpt tegen depressieve gevoelens

Een recent artikel uit 2017 keek naar al het onderzoek dat is gedaan naar kurkuma en depressie. Uit deze meta-analyse blijkt dat de stof curcumine inderdaad een veilig en effectief natuurlijk middel is om depressieve gevoelens te verminderen [18].

Curcumine kan de symptomen van een depressie verminderen, zowel opzichzelfstaand als in combinatie met andere kruiden [19].

Een zeer interessante uitkomst is dat curcumine het effect van antidepressiva kan versterken: de medicijnen tegen depressie werken beter als er curcumine bij wordt genomen [20].

Conclusie: kurkuma kan depressieve gevoelens verminderen en medicatie tegen depressie beter laten werken.

11. Kurkuma gaat veroudering tegen

Dezelfde werking die antioxidanten hebben op het voorkomen van kanker, hebben ze ook bij het tegengaan van veroudering [21].

Veroudering is de zichtbare uitkomst van beschadigde cellen. Antioxidanten vangen de schadelijke effecten van vrije radicalen en giftige stoffen op, en voorkomen zo dat je cellen beschadigen.

Uit onderzoek blijkt dat kurkuma zelf een antioxidant is die veroudering tegengaat [22], maar dat het ook nog eens de antioxidanten in je lichaam een boost geeft om hun werk beter te doen [4]. Zo is kurkuma dubbel effectief bij het tegengaan van veroudering. Zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant van je lichaam!

Kurkuma afvallen

Kurkuma kan helpen bij het afvallen. Uit onderzoek bij proefdieren blijkt dat kurkuma je bloedsuikerspiegel stabiel houdt [23]. Hiermee voorkomt kurkuma dat de koolhydraten uit je voeding worden opgeslagen als vet, en voorkomt het dus dat jij aankomt.

Bovendien is kurkuma een beetje pittig, waardoor je stofwisseling verhoogt. Hierdoor verbrand je meer calorieën zonder dat je daar iets voor hoeft te doen.

Ten slotte maakt kurkuma je gerecht smaakvol. Dit zorgt ervoor dat jij voldaan bent na het eten van een maaltijd met kurkuma. Je zult minder trek hebben in nog meer eten of snacks, en zo eet je automatisch minder.

Opneembaarheid: mixen met zwarte peper is niet genoeg

Kurkuma wordt 20 keer beter opgenomen als je het in combinatie met zwarte peper én vet eet, aangezien kurkuma vetoplosbaar is. Dat betekent dat het beter wordt opgenomen als je het in combinatie met vet eet.

Een recent onderzoek toonde aan dat de fenegriek de opname met wel 15,8x kan verhogen [27]. Probeer kurkuma capsules te nemen die zowel zwarte peper als fenegriek bevatten.

Verwerk kurkuma dus in een warme maaltijd waar je ook kokosolie in gebruikt, en voeg een snufje zwarte peper toe. Bij koude gerechten kun je noten, avocado of extra vierge olijfolie toevoegen (en een snufje zwarte peper) [24].

Waarschuwingen

Eén theelepel kurkuma is een gezonde dagelijkse hoeveelheid. Geelwortel werkt licht bloedverdunnend en kan hierdoor het effect van bepaalde geneesmiddelen, zoals aspirine, beïnvloeden. Als je bloedverdunners slikt is het verstandig om een arts te raadplegen over hoe je kurkuma het beste kunt combineren met je medicatie.

Daarnaast raden we vrouwen die een borstkankerbehandeling ondergaan af om een kurkuma supplement te nemen.

Wees gerust: bij normaal gebruik is kurkuma gezond. Houd de hoeveelheid in recepten of op bijsluiters van kurkuma capsules aan. Dan hoef je je geen zorgen te maken over eventuele bijwerkingen [25].

Disclaimer: dit artikel is bedoeld om de wetenschappelijke en ingewikkelde studies over kurkuma makkelijk en begrijpbaar te maken voor iedereen. Het gebruik van een kurkuma supplement is geen garantie dat je de in dit artikel genoemde voordelen ervaart. De onderzoeksresultaten uit dit artikel zijn alleen bedoeld ter illustratie en zijn niet gekoppeld aan het gebruik van een kurkuma supplement. Gezondheidsvoordelen van plantaardige supplementen mogen pas na goedkeuring van de autoriteiten worden gevoerd.